Uchwała nr 1/2018
Zarządu Głównego Ligi Ochrony Przyrody
z dnia 10.02.2018 roku
w sprawie Puszczy Białowieskiej
Na podstawie § 26, ust. 4, pkt. 5 statutu Ligi Ochrony Przyrody uchwala się co następuje:
§ 1.
Doceniając walory i wartości przyrodnicze Puszczy Białowieskiej Zarząd Główny Ligi Ochrony Przyrody uważa za konieczne poszerzenie granic Białowieskiego Parku Narodowego.
§ 2.
Zarząd Główny LOP przyjmuje uzasadnienie powyższego stanowiska, zawarte w załączniku do niniejszej uchwały.
§ 3.
Zarząd Główny LOP zobowiązuje Prezydium ZG LOP do przekazania przyjętego stanowiska LOP, wraz z uzasadnieniem, do władz rządowych (premier, minister środowiska), samorządowych (rady gmin: Białowieża, Hajnówka i Narewka) i organizacji pozarządowych występujących w sprawie Puszczy Białowieskiej oraz do wiadomości mediów, z apelem o podjęcie działań niezbędnych do osiągnięcia powyższego celu.
Załącznik do uchwały nr 1/2018 r. ZG LOP
Uzasadnienie do uchwały nr 1/2018 Zarządu Głównego Ligi Ochrony Przyrody
z dnia 10.02.2018 roku
w sprawie Puszczy Białowieskiej
Puszcza Białowieska jest obiektem przyrodniczym, którego unikatowa wartość jest niepodważalna, zarówno pod względem przyrodniczym, jak i historycznym, społecznym oraz symbolicznym. Obecne granice Białowieskiego Parku Narodowego obejmują stosunkowo niewielki obszar polskiej części Puszczy (16,6 proc.), co z uwagi na jej wyjątkowy charakter trudno uznać za wystarczającą reprezentację. Wiele cennych fragmentów Puszczy znajduje się poza granicami BPN. Utworzona na ich bazie sieć rezerwatów nie stanowi alternatywy dla powiększonego Parku. Istnieje potrzeba ujednolicenia zasad planowania ochrony i zarządzania tymi obiektami w ramach parku narodowego (obecnie dla każdego rezerwatu sporządza się oddzielne plany ochrony, czy plany zadań ochronnych). Doskonalenie metod ochrony przyrody, jak i wprowadzanie daleko idących ograniczeń w poszczególnych rezerwatach nie zastąpi właściwego prestiżu, jaki nadaje im status parku narodowego, obiektu o najwyższej randze wśród pozostałych form ochrony przyrody w naszym kraju. Na terenie Puszczy Białowieskiej utworzono niemal wszystkie formy ochrony przyrody określone w prawie krajowym (ustawa o ochronie przyrody): Białowieski Park Narodowy, 21 rezerwatów przyrody, obszar chronionego krajobrazu, obszar Natura 2000, pomniki przyrody, użytki ekologiczne, zespół przyrodniczo-krajobrazowy oraz chronione gatunki roślin, zwierząt i grzybów. Poza tym formy ochrony wynikające z przepisów międzynarodowych: Rezerwat Biosfery (2005) oraz Obiekt Światowego Dziedzictwa (2014). Znaczną część powierzchni Puszczy zajmują formalnie lasy gospodarcze. W tym stanie rzeczy sytuacja prawna poszczególnych części Puszczy Białowieskiej jest nad wyraz skomplikowana i prowadzi do konfliktów oraz zasadniczo utrudnia zarówno ochronę przyrody, jak i gospodarkę leśną.
Od czasu powiększenia Białowieskiego Parku Narodowego w 1996 roku kolejne próby zwiększenia jego powierzchni skończyły się niepowodzeniem. Rozwiązanie sporu o Puszczę Białowieską wiąże się nierozerwalnie z potrzebą powiększenia granic Białowieskiego Parku Narodowego, a to wymaga zaangażowania i dobrej woli ze strony głównych podmiotów, zwłaszcza rządu RP, lokalnych samorządów i organizacji pozarządowych, a także przedstawicieli środowisk naukowych. Obowiązujące przepisy ustawy o ochronie przyrody dają lokalnym samorządom duże uprawnienia, wg których zmiana granic parku narodowego wymaga ich zgody. Miejscowa ludność od wieków była związana z Puszczą i korzystała z jej dóbr, broni się przed kolejnymi ograniczeniami, jakie obowiązują w parku narodowym, czego sama doświadczała od wielu lat. Wśród różnych pomysłów na temat poszerzenia Białowieskiego Parku Narodowego, mamy z jednej strony do czynienia z koncepcją polegającą na włączeniu całej Puszczy w jego granice, z drugiej strony z koncepcją cześciowego poszerzenia obecnych granic. Najbardziej racjonalną i wyważoną koncepcję przedstawił prof. Jan Holeksa z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Polega ona na powiększeniu granic Białowieskiego Parku Narodowego. Jego zdaniem w ochronie przyrody, a szczególnie w ochronie unikatowej przyrody Puszczy Białowieskiej, trzeba uwzglednić zasadę rozproszonego ryzyka poprzez zastosowanie różnych metod ochrony. Obok stosowania ochrony ścisłej, której przedmiotem są procesy, sporą część Puszczy należałoby objąć ochroną czynną ukierunkowaną na zachowanie różnorodności biologicznej. Bo procesy przyrodnicze w pewnych warunkach warto korygować, aby lepiej tę różnorodność chronić. Dlatego jest za powiększeniem parku narodowego i obszaru poddanego ochronie ścisłej, ale także za ochroną czynną i pozostawieniem części Puszczy w strukturze Lasów Państwowych, gdzie będą wdrażane zasady trwale zrównoważonej gospodarki leśnej. Dokładny przebieg granic parku wymaga już szczegółowych analiz i uzgodnień. Projekt ten, będący jedynie ogólną koncepcją, daje jednak podstawę do dyskusji w gronie zainteresowanych stron pod warunkiem, że każda z nich wykaże dobrą wolę i wsłucha się w argumenty pozostałych. Liga Ochrony Przyrody w pełni podziela powyższą koncepcję, polegającą na powiększeniu granic Białowieskiego Parku Narodowego.
Przedłużający się spór o Puszczę, który ma zarówno charakter krajowy, jak i międzynarodowy wymaga rozwiązania, nie tylko w trosce o wizerunek Polski, ale przede wszystkim w trosce o zachowanie walorów i wartości Puszczy. Liczne apele o powiększenie granic Białowieskiego Parku Narodowego, płynące zarówno od różnych środowisk krajowych, jak i zagranicznych, wynikają z międzynarodowej rangi Puszczy Białowieskiej (obszar Natura 2000, rezerwat biosfery UNESCO) i jej światowej popularności (Obiekt Światowego Dziedzictwa Przyrodniczego). Apeli tych nie można dłużej pomijać. Do tych apeli po raz kolejny dołącza się Liga Ochrony Przyrody z nadzieją na poszerzenie granic Białowieskiego Parku Narodowego i zakończenie sporu o Puszczę.
Zarząd Główny
Ligi Ochrony Przyrody
Liga Ochrony Przyrody
ul. Tamka 37/2, 00-355 Warszawa
email: zg@lop.org.pl,
tel: 22 828 65 82, Fax: 22 828 65 80
Przycisk